रमजानुल मुबारक - १६
दारिद्रय निर्मुलनासाठी - जकात
*✒️सलीमखान पठाण*
श्रीरामपूर
९२२६४०८०८२
इस्लामी तत्वानुसार प्रत्येक ऐपतदार मुस्लीम व्यक्तिने जकात आदा केली पाहिजे.न देणारे गुन्हेगार आहेत.यासाठी आपल्या दैनंदिन व्यवहाराचा चोख हिशोब ठेवला पाहिजे.हजरत पैगंबरांनीही म्हटले आहे कि कुणाशी देणे घेणे व्यवहार करतांना नेहमी लिहून ठेवीत जा म्हणजे हिशोबात गोंधळ होत नाही.आपल्या देशात करप्रणाली एवढी किचकट आहे कि इन्कम टॅक्स किंवा सेल टॅक्स आदा करतांना खोटे रेकार्ड करुन कर चुकवेगिरीकडे बहुतेकांचा कल असतो. जीएसटीने तर व्यापारी व सर्वसामान्यांना जेरीस आणले आहे. मात्र इस्लामी जकातीमध्ये चोरी अथवा चुकवेगिरी करुन चालत नाही तर दिलेली जकात म्हणजे आपल्या संपत्तीचा मळ असून जकात दिल्याने माल स्वच्छ होतो.व्यापार, व्यवहार,शेती व सर्व प्रकारच्या उदिम व्यापारातील नफ्यावर जकात आदा करणे आवश्यक आहे.एक वर्ष झाल्यावर जकात दिली पाहिजे. जकातीच्या अनेक बाबी आहेत ज्यावर जकात लागू आहे.दैनंदिन वापरातील गाड्या,राहते घर आदिवर जकात नाही.मात्र मालवाहू किंवा प्रवासी वाहने, भाडोत्री दिलेली घरे, शेतीतून मिळणाऱ्या उत्पन्नावर जकात दिली पाहिजे. शेकडा अडीच टक्के म्हणजे हजार रुपयाला पंचवीस रुपये एवढे जकातीचे प्रमाण आहे.जकात देतांना रोख स्वरूपात किंवा कपडे , धान्य, किराणा माल आदि स्वरूपातही दिली जाते. समाजातील गरिब व गरजू लोकांच्या गरजा पूर्ण होऊन त्यांनाही इतरांप्रमाणे जीवन जगता यावे हा जकातीचा मूळ उदेयश आहे.मोठ्या शहरातून श्रीमंत लोक गरीब लोकवस्तीत जकातीच्या रकमेतून मदत वाटप करतात. जकात देतांना जवळच्या गरजू नातेवाईकांना प्रथम दिली पाहिजे.मात्र आई, वडील,मामा हे जकातीची मदत घेण्यास पात्र नाहीत.इतर नातेवाईकांना ती देता येते.एखादयाच्या गरजा पूर्ण होतील एवढी मदत त्याला केली पाहिजे. १०० लोकांना देण्यापेक्षा १० लोकांना देऊन ते स्वयंपूर्ण होतील व पुढच्या वेळी त्यांना जकात घेण्याची वेळ येणार नाही अशा पध्दतीने नियोजन करुन समाजाच्या गरजा कशा पूर्ण होतील याकडे लक्ष दिले गेले पाहिजे. सामाजिक,आर्थिक विषमता दूर करण्यामध्ये जकातीचा मोठा वाटा आहे.कधी कधी व्यापार किंवा धंद्यामध्ये तोटा झाल्यास कुटुंब उघड्यावर पडते.दिर्घ आजारपणामुळे ही कुटुंबाची वाताहात होते. गरीबीमुळे जीवन जगणे अशक्य होते अशा उद्भवणाऱ्या कठीण परिस्थितीमध्ये गरजूंना मदतीचा हात देण्यासाठी जकातीच्या रकमेचे मोलाचे योगदान असते. ज्यांच्या मागे कुणी नाही अशा कुटुंबांना यातून मदतीचा हात दिला जातो.अनेक सामाजिक संघटना समाजातील अशा गरजू घटकांना वर्षभर मदत करीत असतात. या कामासाठी लागणारा निधी रमजान महिन्यात जकातीच्या रकमेतून एकत्रित केला जातो व गरजूंना त्याचे वितरण केले जाते. इस्लामी संस्कृतीमध्ये जकातीची व्यवस्था ही सामाजिक दृष्ट्या समरसता कायम करण्यासाठी प्रामुख्याने अस्तित्वात आली आहे.समाजामध्ये कोणीही फार श्रीमंत आणि कुणीही फार गरीब राहू नये. सर्वांच्या गरजा पूर्ण झाल्या पाहिजे.यासाठी जे घटक कमकुवत आहेत.त्यांना समाजाच्या मुख्य प्रवाहामध्ये सामील करून सामान्य जीवन जगता यावे हा या जकातीचा मूळ उद्देश आहे. जकातीच्या माध्यमातून गोळा होणारी रक्कम समाजातील गरजू घटकांवर खर्च करावयाची असते. बेरोजगारांना रोजगार निर्मिती साठी देखील जकातीच्या रकमेचा विनियोग केला जातो. त्यातून पुढे त्यांनी स्वतः अर्थार्जन करावे. दरवर्षी कुणाकडे भिक मागू नये हा यामागचा उद्देश आहे. गोरगरिबांना रक्कम देताना धान्य,कपडे, गृहपयोगी वस्तू या माध्यमातून ती दिली जाते.रोख रक्कम सुद्धा देतात.आपल्या उत्पन्नावर जेवढी जकात लागू झाली आहे तेवढी रक्कम या पद्धतीने वाटली जाते. हे करीत असताना थोडे थोडे पैसे वाटण्याऐवजी,दहा लोकांना देण्याऐवजी ती जर दोन लोकांना दिली तर ते दोन लोक त्या रकमेतून स्वतः च्या उदरनिर्वाहाची साधने निर्मिती करून पुढच्या वर्षी लाभार्थी मधून बाजूला होतात आणि अशा पद्धतीने समाजातून दोन गरजू कमी होऊन भविष्यात ते देखील जकात देऊ शकतात अशी ही आदर्श रचना आहे. खलिफा हजरत उमर बिन अब्दुल अजीज यांच्या काळामध्ये समाजात एवढी सुबत्ता होती कि जकात घेणारे कुणीही नव्हते.आदर्श समाजव्यवस्था त्यांनी उभारली होती. मुस्लिम समाजामध्ये परिवर्तनाचे वारे सध्या वहात आहे.शैक्षणिक बाबीसाठी प्रामुख्याने जकातीच्या रकमेचा विनियोग केला जात आहे. शासनाच्या मदतीशिवाय अनेक सामाजिक संस्था शिक्षणासाठी आपले योगदान देत आहेत. युपीएससीचे क्लासेस देखील या द्वारे चालविले जात आहेत.उच्च शिक्षणाच्या सुविधा निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. आज मुस्लिम समाजाची अवस्था इतर मागासवर्गीय समाजापेक्षाही खूप वाईट आहे. शासनाकडून कोणतीही फारशी मदत समाजाला मिळत नाही म्हणून एससी-एसटी च्या धर्तीवर मुस्लिम समाजातील विद्यार्थ्यांना देखील शैक्षणिक सवलती मिळणे क्रमप्राप्त आहे. परंतु यासाठी शासन व्यवस्था आणि राजकीय इच्छाशक्ती कमी पडते. अशावेळी अनेक एनजीओ आपल्या परीने शैक्षणिक विकास करण्याचे कार्य करीत आहेत ही समाधानाची बाब आहे. जकात व्यवस्थित अदा न करणाऱ्याबाबत कुरआन शरीफ मध्ये तसेच हजरत पैगंबरांनी ठिक ठिकाणी सूतोवाच केले आहे. जे लोक धार्मिक निर्देशांचे पालन करून योग्यप्रकारे आपली जकात आदा करतात ते नफ्यात राहतात आणि जे दुर्लक्ष करतात ते तोट्यात जातात हा निसर्ग नियम आहे. त्यामुळे प्रत्येक ऐपतदार मुस्लिम व्यक्तीने आपल्या सर्व व्यवहाराचा योग्य हिशोब करून जकात आदा करून आपली जबाबदारी पार पाडणे आवश्यक आहे. इस्लाम धर्मामध्ये एक आदर्श समाज व्यवस्था निर्मितीसाठी योग्य अशी रचना केलेली आहे. आपला विकास करीत असताना इतरांचाही विकास झाला पाहिजे. सर्वांना सोबत घेऊन समाजाने पुढे गेले पाहिजे. समानता हा प्रमुख गुणधर्म यामध्ये आहे. सर्वांना विकासाची समान संधी प्राप्त करून दिली पाहिजे. त्यासाठी प्रत्येकाने आपले योगदान द्यावे.जेवढे चांगले करता येईल तेवढे करावे.वाईट विचार डोक्यात आणू नये. ही सुद्धा शिकवण हजरत पैगंबरांनी दिली आहे. (क्रमशः) ************************
वाचक क्रमांक :

प्रकाश म्हस्के
संपादक

लोकसहभागातून संत सेना महाराज यांचे मंदिर उभारणी

लोकसहभागातून संत सेना महाराज यांचे मंदिर उभारणी

दौंड शहरातील बेकायदा बिगर परवाना गावठी हातभट्टी दारू विक्री व कल्याण मटका जुगार अड्ड्यावर पोलिसांनी केली कारवाई

श्रीगोंद्यात उपमुख्यमंत्री अजितदादा पवार यांच्या उपस्थितीत २९ तारखेला भव्य शेतकरी मेळावा.

श्रीगोंदा तालुक्यात खुलेआम अवैद्य गुटखा विक्री प्रशासनाचे दुर्लक्ष

गोपाळवाडी गावच्या विकासासाठी प्रयत्न करणार- नवनिर्वाचित सरपंच स्वातीताई पवार

अनैतीक संबंधाचे कारणा वरून प्रविण पवार यास कोयत्याने डोक्यात वार करून जीवे ठार मारलेले दौंड शहरातील धक्कादायक घटना

अनैतीक संबंधाचे कारणा वरून प्रविण पवार यास कोयत्याने डोक्यात वार करून जीवे ठार मारलेले दौंड शहरातील धक्कादायक घटना

राज्यस्तरीय निबंध स्पर्धेत दुधनी जि प शाळेच्या अंजली गुंजोटे प्रथम

राज्यस्तरीय निबंध स्पर्धेत दुधनी जि प शाळेच्या अंजली गुंजोटे प्रथम

१५ ऑगस्ट ७९ व्या स्वातंत्र्य दिनानिमित्त व श्रीकृष्ण जन्माष्टमी या दुग्ध शर्करा योगाचे औचित्य साधून (लडकतवाडीत ५०० पेरु फळ वृक्षरोपण) एक झाड एक जीवन अभियान.

अनाथ सेवक सामाजिक कल्याण संस्था महाराष्ट्र राज्य यांच्या वतीने. काशिनाथ चौगुले यांना आदर्श समाजसेवक पुरस्कार.

‘युनिटी ऑफ मूलनिवासी‘ चे दुसरे राज्य अधिवेशन अ. नगरमध्ये

"शेतकऱ्यांनो, जागे व्हा! आता रस्त्यावर उतरल्याशिवाय न्याय मिळणार नाही" आमदार बच्चु कडूं

मौजे वरवंड गावचे हद्दीत एका युवकाच्या डोळ्यात विटेचा ठोकळा डोक्यात घालुन केला होता खुन. यवत पोलीसांनी २ दिवसात गुन्हेगारांचा लावला छडा. दोन आरोपी जेरबंद.

यवत गाव दोन दिवस शिथिल नंतर गुरुवार पासून जमावबंदीचा आदेश संपुष्टात यवत बाजार पेठ झाली सुरू. हिंदू मुस्लिम सर्वधर्मीय शांतता बैठक संपन्न

यवत गावात जमावबंदी लागू तीन दिवसा पासून गाव बंद ठिक ठिकाणी पोलीस बंदोबस्त

वाढदिवसाला केक नको, पृथ्वी हवी! संविधान दीपक म्हस्के याचा अनुकरणीय उपक्रम

महाराष्ट्र राज्य पत्रकार संघाचे तालुका अध्यक्ष पद्दी डॉ अमोल झेंडे व सचिव पद्दी अनिल तुपे यांची बिनविरोध निवड

चौफुला आंबिका कला केंद्रात संगीत बारी सुरू असताना हवेत झाला गोळीबार चार आरोपी विरुद्ध गुन्हा दाखल.